Jumat, 06 Juni 2014

Naskah Drama Berbahasa Jawa Lakon “ CIUNG WANARA”



Adegan 1
Paraga                         : 1. Aria Kebonan
                                      2.  Uwak Batara Lengser

ARIA KEBONAN SOWAN ING KRAJAN GALUH PAKUWAN. KETEMU KARO UWAK BATARA LENGSER. BANJUR OMONG-OMONG KARO NGADEK.

Uwak     :  Kula aturi nengga sekedhap. Kula badhe matur rumiyin kaliyan Gusti Prabu bilih panjenengan badhe sowan.
Aria       :  Inggih, maturnuwun. (Aria banjur lungguh karo nyawang sakiwa tengene krajan)
              :  Seneng banget yen bisa dadi raja. Apa sing dadi kekarepane bakal keturutan. (Aria mbatin ana jero ati)
 Uwak    :  Mangga kula aturi mlebet. Sang Prabu sampun saget dipun sowani.
Aria       : Inggih Uwak. Maturnuwun sanget.

Adegan 2
Paraga                         : 1. Aria Kebonan
                                      2. Prabu Permana Kusumah

            ARIA WIS MLEBU KRAJAN. PRABU LUNGGUH ANA KURSI RAJA, DENE ARIA LUNGGUH ANA NGISOR.

 Prabu    :  Sugeng rawuh Aria Kebonan. Piye kabarmu? Apa ana warta sing bakal kaaturake ing pisowanan iki ?
Aria       :  Kula seger kuwarasan Gusti. Leres sanget Gusti, anggen kula sowan wonten pisowanan mriki inggih punika ngandharaken bilih kawontenan tetanen saha kawontenan ingon-ingon kayata lembu, ayam, bebek, menda, lan kebo pinaringan kabingahan. Kepara tandha kabingahan, kacaosaken lembu saha menda sarta woh-wohan ingkang rinaos ngremenaken lan maremaken. (Nyembah banjur lungguh)
 Prabu    :  Syukur, syukur, Aria kebonan. Kandhakna atur panuwunku marang rakyatmu.
Aria       :  Inggih Prabu, tembu kula aturaken. Sedaya rakyat temtu remen sanget. Cekap semanten atur kula Prabu. Kula pamit rumiyin.
Prabu     :  Mengko dhisik Aria Kebonan. Apa awakmu bener pengen dadi raja ? (Dumadakan Sang Prabu ngendhika)
 Aria      : (Sawetara meneng banjur ngomong)  Oh Gusti, kula boten gadhah manah supados saged dados raja. Kula boten kumawantun manggul jejibahan ingkang awrat  punika. (Ature karo nyembah)
Prabu     :  Awakmu aja wedi Aria. Aku krungu saka tembang sing samar-samar mbok ucapke. Iya ora ? (Prabu karo mesem)
 Aria      :  Dhuh Gusti. Kula nyuwun agunging samudra pangaksami bilih kumawantun ing manah gadhah gagasan. Kula namung gumun saking endah bingahipun menawi ngasta dados raja.
Prabu     :  Aria Kebonan, yen pancen iku sing dadi kekarepanmu lan kepinginanmu, aku bakal ngangkat awakmu dadi raja Krajan Galuh Pakuwan sajrone aku mbangun tapa brata. Nanging ana sarana sing kudu kok ugemi lan ora kena kok lalikake. Kapisan awakmu kudu mrentah kanthi adil lan wicaksana kaya sing wis daktindakake. Kapindho awakmu ora kena tumindak marang garwaku sakloron kaya bojomu dhewe. Kepriye, awakmu bisa nampa ?
Aria       :  Sendhika dhawuh Gusti Prabu. (Aria gugup olehe jawab)
 Prabu    :  Apik yen mengkono. Aku bakal ngowahi praupanmu kang luwih gagah lan bagus lan luwih anom tinimbang saiki. Jenengmu saiki dadi Prabu Barma Wijaya Kusumah.
                Aku kepengin tapa ana ing panggonan sing ora dimangerti dening wong liya. Wis saiki awakmu dadi raja. (Ngendhikane Prabu sadurunge dheweke budhal)

 Adegan 3
Paraga             : 1. Aria Kebonan / Prabu Barma Wijaya Kusumah.
                          2. Rakyat.
                          3. Uwak Batara Lengser.
             
            ARIA KEBONAN / PRABU BARMA WIJAYA KUSUMAH MLAKU, BANJUR MATUR ANA NGAREP KRATON. ING KANA WIS ANA RAKYAT AKEH. ING SISIHE PRABU BARMA ANA UWAK BATARA LENGSER.

Prabu Barma     :  Aku iki Prabu Permana Kusumah sing kepengin bali marang lelakon sepuluh taun lawase. Saiku jenengku dadi Prabu Barma Wijaya Kusumah.
Rakyat               :  Hore.. hore.. hore... (Karo keplok-keplok lan surak-surak)
 Uwak               :  Apa Aria Kebonan isa nyekel janjine ? Dene wewatekane kaya mangkana. Karo garwane Prabu Permana, dheweke wis wani kaya bojone dhewe. Mung garwa sing nomor loro sing nginggati rumangsa yen Aria Kebonan kuwi wong liya. (Mbatin ana jero ati)



Adegan 4         
Paraga               : 1. Prabu Barma Wijaya Kusumah.
                            2. Garwane sakloron.
                            3. Uwak Batara Lengser.

            ESOK-ESOK PRABU BARMA LAGI ING PENDHAPA BANJUR DITEMONI GARWANE. PRABU BARMA LUNGGUH ANA TENGAH. DENE GARWANE LUNGGUH ANA ING SAKIWA TENGENE.

Garwa           :  Dhuh Kanjeng Prabu, kula nyuwun agunging samudra pangaksami. Kula badhe matur satunggaling kedadean ingkang endah sanget. (Tangan karo nyembah)
 Prabu Barma :  Iya, ana apa Nimas ? (Karo nuntun tangane garwane supaya lungguh ana jejere)
 Garwa            :  Ahh.. Kedadean endah sanget Kangmas.
Prabu Barma   :  Iya kedadean apa ? Coba matura.
Garwa             :  Kala wau ndalu nalikane badhe tilem.
Prabu Barma   :  Iya apa Nimas.
Garwa             :  Kula kekalih ngimpi kedhawahan rembulan ingkang lajeng kula ayun-ayunaken Kangmas.
Prabu Barma   :  Apa, apa ketiban rembulan ? (Prabu kaget banjur jengkar saka lungguhe lan nemoni Uwak)
                        :  Iki ana lelakon langka Uwak.
Uwak              :  Ngaten kemawon. Kados pundi menawi nimbaling satunggaling tiyang ingkang sampun kondhang babagan impen punika.
Prabu Barma   :  Iku becik. Dicoba wae Uwak.
Uwak              :  Sendhika dhawuh Prabu. Kula nyuwun pamit. (Mundur banjur lunga)

Adegan 5       
Paraga             : 1. Sukaresi / Prabu Permana Kusumah.
                          2. Prabu Barma Wijaya Kusumah.

            SUKARESI / PRABU PERMANA KUSUMAH TEKA ANA ING KRAJAN KETEMU KARO PRABU BARMA WIJAYA KUSUMAH. KEKARONE PADHA JAGONGAN. PRABU BARMA LUNGGUH ANA ING KURSI RAJA, DENE SUKARESI LUNGGUH ANA NGAREPE.

Prabu Barma   :  Sang Pendhita, niatku nimbali awakmu rene ora liya yaiku arep takon tegese ngimpine garwaku. Garwaku loro ngimpi yen ketiban rembulan banjur arep dipangku. (Ngomong kanthi wibawa)
 Sukaresi         :  Dhuh Gusti. (Tangan karo nyembah) Panjenengan kedah bingah sanget awit garwa panjenengan kekalih saweg ngandhut. (Ngomong kanthi tetep mandheng ngisor)
Prabu Barma   :  Haaa... Apa...? (Kaget karo gugup)
                          Bayi iku lanang apa wedok ?
Sukaresi          :  Kekalihipun jaler Gusti.
Prabu Barma   :  Apaaa ? (Jengkar saka lungguhe, nyandhak keris banjung dicublesake ana dadane Sukaresi. Nanging Keris malah mlengkung)
Sukaresi          :  Punapa Gusti ngersakaken yen kula dumugi pejah ?
Prabu Barma   :  Iya, sapa sing gelem mateni awakmu bola bali. (Lungguh maneh ana kursine)
Sukaresi          :  Menawi makaten langkung prayogi, kula badhe pejah. Mangga.. (Karo nguwehke dhadhane supaya dicubles)

Adegan 6       
Paraga             : 1. Prabu Barma Wijaya Kusumah.
                          2. Dewi Pangrenyep.
                          3. Dewi Naganingrum.
                          4. Swara aneh.

            GARWANE, DEWI PANGRENYEP WIS MBABARKE ING JERO KAMAR. ING KANA UGA ANA DEWI NAGANINGRUM SING LAGI LUNGGUH ANA KURSI. PRABU BARMA MLEBU BANJUR OMONGAN. SAWISE PRABU BARMA OMONGAN, KRUNGU SWARA SING BANGET GEDHENE.

Prabu Barma   :  Dhuh Nimas Dewi Pangrenyep, putramu kakung dak wenehi tetenger Hariang Banga. (Karo lungguh ing sisihe Dewi Pangrenyep)
                      Dhuh Nimas Dewi Naganingrum, awakmu uga diparingi putra. Nanging geneya nganthi wis ngancik sepuluh wulan durung ketok glagate, durung ana tandha yen bakal mbabarke ? (Karo nyedhaki Dewi Naganingrum)
Swara aneh     :  Hai, Barma Wijaya Kusumah, kowe wis kakean nerak prasyarat janji lan wis wani tumindak ala. Panguwasamu ora bakal lumaku suwe. Dienteni wae. (Dadakan krungu swara kaya mangkana banjur ilang)
Prabu Barma   :  Aku ora percaya karo apa sing wis mbok ucapke. Metua yen wani. (Wajahe gugup karo nyawang langit goleki tekane swara mau)

Adegan 7
Paraga             : 1. Prabu Barma Wijaya Kusumah.
                          2. Dewi Pangrenyep.

            PRABU BARMA NEMONI DEWI PANGRENYEP. DEWI PANGRENYEP ANA JERO KAMAR KARO BAYINE.

 Prabu Barma              :  Dhuh Nimas Dewi Pangrenyep. Aku entuk wisik saka bayi kang kinandhut dening Dewi Naganingrum bakal lair bayi, bayi sing kurang becik. Yen wis gedhe bakal dadi wong cilaka. Banjur aku duwe gagasan priye besuke putraku loro-lorone bakal adil. (Lungguh ing sisihe Dewi Pangrenyep)
Dewi Pangrenyep       : Menawi makaten kados pundi prayoginipun Sang Prabu? (Karo mandheng kanthi mripat bingung)
Prabu Barma               : Yen mengkono aku duwe gagasan kepriye carane nyingkirake putrane Dewi Naganingrum sing bakal lair iku, lan supaya Dewi Naganingrum ora mangerti.
Dewi Pangrenyep       : Wah... Kula piyambak malah dados bingung Sang Prabu. (Alise dikerutke)
Prabu Barma               : Piye umpamane bayi kang dilairke Dewi Naganingrum diganti wae? (Matur kanthi swara lirih)
Dewi Pangrenyep       : Dipun gantos kados pundi Prabu?
Prabu Barma               : Mangkene. Sawise bayi kuwi lair, banjur dijupuk diganti anak asu. (Mature kanthi nyedhak ing kupinge Dewi Pangrenyep)
Dewi Pangrenyep       : Lha mangke kepireng dening Dewi Naganingrum.
Prabu Barma               : Ngomong wae yen kuwi wangsit supaya amrih slamete Dewi Naganingrum. Mula kuwi Dewi Naganingrum ora kepareng mirsani lan mirengke.
Dewi Pangrenyep       : Lajeng? (Kanthi swara lirih)
Prabu Barma               : Mripate Dewi Naganingrum ditutup kanthi liline tawon dan talingane disumpeli kapas. Kepriye, apik ta?
Dewi Pangrenyep        : Inggih Prabu. (Karo mesem)

Adegan 8
Paraga                         : 1. Dewi Pangrenyep
                                      2. Dewi Naganingrum
                                      3. Prabu Barma Wijaya Kusumah

            TUMEKANING DEWI NAGANINGRUM MBABARKE.DEWI NAGANINGRUM ANA KAMAR LAGI MBABARKE. DEWI PANGRENYEP NUNGGONI KANTHI NUTUP MRIPATE LAN NYUMPELI TALINGANE KAYA APA SING WIS DIRENCANAKAKE KARO SANG PRABU.SANG PRABU NUNGGONI ANA PINGGIRE DWI NAGANINGRUM.SAWISE BABARAN, BAYI LANANG MAU DILEBOKE ING KANDHAGA LAN DIKENTHIRAKE ANA ING KALI CITANDUY DENING DEWI PANGRENYEP.

Dewi Naganingrum     : Ngapa ta kok ndadak mripatku lan kupingku ditutupi? (Turonan ana amben kanthi mripat bingung
Dewi Naganingrum     : Ora usah gumun. Wong nalika aku babaran iya mengkono kuwi. (Sinambi nutup mripat lan kupinge Dewi Naganingrum)
Dewi Naganingrum    : Pundi putraku Sang Prabu? (Takon karo Sang Prabu kanthi swara lemes)
Prabu Barma               : Sing sareh ya Nimas, iki bayimu. (Karo gendhong bayi asu mau)
Dewi Naganingrum    : Apa..kok bisa Prabu iki bayiku? (Karo nangis lan mandhengi bayi mau)
Prabu Barma               : Iya Nimas.

Adegan 9
Paraga             : 1. Prabu Barma Wijaya Kusumah
                          2. Rakyat 1
                          3. Rakyat 2
                          4. Rakyat 4
                          5. Uwak Batara Lengser

            DEWI NAGANINGRUM NGERTI YEN SI JABANG BAYI WUJUD KIRIK. DEWI NAGANINGRUM NANGIS ANA KAMAR. SANG PRABU MLAKU ING MBURINE ANA UWAK BATARA LENGSER. SANG PRABU MATUR ANA ING ALUN-ALUN KRAJAN. ING KANA WIS ANA RAKYAT.

Prabu Barma   : Iki kedadeyan kang ora becik. Murang tata. Dewi Naganingrum nglairake bayi kang awujud kirik, iku mratandhani yen ana gandhenge karo siluman sing ala. Mula iku Dewi Naganingrum kudu oncat, lunga saka kraton. (Matur kanthi swara sing seru banget)
Rakyat 1         : Ahh.. mosok ta? Dewi Naganingrum sing becik budi pekertine lan apik atine. Kok bisa nglairake jabang bayi nanging kirik? (Ngomong karo rakyat sisihe)
Rakyat 2         : Ahh.. iku mokal. (Ngomong karo rakyat 1)
Rakyat 3         : Mengko gek-gek mung rekadaya wae. Ana sing ora seneng karo Dewi Naganingrum. (Ngomong karo rakyat 1 lan rakyat 2)
Prabu Barma   : Awit wis kabukten yen Dewi Naganingrum nglairake kirik iku ateges gawe kuceming karaton lan rakyat Galuh Pakuwan, mula kang nduweni panguwasa paring paukuman yaiku ukuman pati.
Rakyat            : Hi..hi..hi.. (Nangis kanthi luhe tumetes)
Prabu Barma   : Uwak, gawanen Dewi Naganingrum banjur pejahinen. (Kanthi madhep ing Uwak)
Uwak              : Inggih, Gusti. (Kanthi ngusapi luhe, banjur sembah lan lunga)

Adegan 10
Paraga             : 1. Uwak Batara Lengser.
                          2. Dewi Naganingrum.
                       
                                    UWAK BATARA LUNGA SAKA KARJAN KARO DEWI NAGANINGRUM. DEWI NAGANINGRUM NANGIS LAN MLAKU ANA SISIHE UWAK BATARA LENGSER. ING TENGAH DALAN KEKARONE PADHA MANDHEG LAN OMONGAN.

Uwak                          : Dhuh, Gusti Putri. Kula mboten saged nindakane dhawuh dening Sang Prabu amrih mejahi Gusti Putri. Kula gadhah gagasan, langkung prayogi Gusti manggen ing gubug punika. Mugi Gusti Putri kerdsa.(Sinambi tangane nudhing ing gubug)
Dewi naganingrum     : Yen mangkono kersamu. Iya aku manarima banget Uwat awit pratandhaning katresnanmu marang aku. Aku matur nuwun banget.(Sinanbi mandheng ing gubug)
Uwak                          : Mugi Gusti Putri nampi sedaya kanthi jembaring manah.
Dewi Naganingrum    : Mung pandongaku Uwak, muga kahanan bisa malik.
 Uwak                         : Inggih, mugi-mugi Gusti. (Uwak lunga kanthi gawa agemane Sang Putri minangka pratandha pajahipun Putri. Kanthi ngoset-oseti karo getih kewan ing agemane)

Adegan 11
Paraga                         : 1. Aki Balangantrang
                                      2. Nini Balangantrang
            AKI LAN NINI METU SAKA OMAH, MLAKU AREP ING KALI. AKI LAN NINI MLAKU BARENG. TEKAN KALI, AKI LANGSUNG NJEGUR KALI. NINI ISIH ANA NDUWUR.

Aki      : Nini, Nini, reneya delengen iki.(Sinambi jupuk kendaga)
Nini     : Apa ta, Aki? (Sinambi nyedhak)
Aki      : Rena, reneya cepet. (Sinambi geret tangane Nini)
Nini     : Haa, wah, bayi iki, Aki. (Ndheloki kendaga)
Aki      : Iya, iki bayi Nini. Bagus tenan. (Ndeloki kendaga karo digendhong)
Nini     : Heem, heem, kira-kira bayine sapa iki, Aki?
Aki      : Wis-wis digawa mulih wae Nini mesake. (Sinanbi nguwehke bayi ing Nini)
Nini     :  Iya, iya, iya. Ayo, Aki. (Nini mlaku karo mbopong bayi mau)

Adegan 12
Paraga             : 1. Aki Balangantrang
                          2. Nini Balangantrang
            AKI LAN NINI WIS TEKAN OMAH. BAYI DITUROKE ANA AMBEN, DENE AKI LAN NINI JAGONGAN ANA KURSI.

Aki      : Nini, aku mau bengi ngimpi yen ketiban rembulan.
Nini     : Lho, iya ta. Kok padha Aki? (Sinambi kaget)
Aki      : Bayi iki pancen kaya rembulan, Nini. (Sinambi nyawang bayi mau)
Nini     : Iya, Aki. Raine cumlorong kaya rembulane bidadari. (Uga nyawang bayi mau)

Adegan 13
Paraga            : 1. Aki Balangantrang
                         2. Ciung Wanara
            BAYI MAU WIS GEDHE. AKI LAN CIUNG LUNGA ANA ALAS. AKI GANDHENG TANGANE CIUNG.

Ciung              : Aki, iku manuk apa? (Sinambi tangane nudhing ing manuk)
Aki                  : Oh, kuwi jenenge manuk Ciung, Anakku. (Sinambi ngelus sirahe anakke)
Ciung              : Lha kae, kae apa, nanging cilik, Aki? (Sinambi nudhing ing kewan mau)
Aki                              : Oh  kae ta. Kae jenenge kethek utawa wanara. (Sinambi nyawang kethek mau)
Ciung              : Ha ha ha... Yen ngono aku pengen kaya kuwi wae. (Ngomong karo guyu)
Aki                              : Kaya kuwi piye, Anakku?
Ciung              : Ya, aku undang wae Ciung Wanara, piye, Aki?
Aki                  : Iya iya iya, Aki melu seneng, yen awakmu seneng. Ayo mulih Nak, biyungmu wis ngenteni. (Aki karo guyu lan gandheng tangane Ciung)
Ciung              : Iya, Aki. (Karo mlaku)

Adegan 14
Paraga             : 1. Aki Balangantrang
                          2. Nini Balangantrang
                          3. Ciung Wanara
            WONG TELU PADHA LUNGGUH ANA TRITISAN. CIUNG WANARA ANA TENGAH-TENGAH ANTARANE AKI LAN NINI BALANGANTRANG.

Ciung                          : Aki, Nini, kula kok benten kalih lare-lare mriki. Malah kula sok boten sekeca. Dhateng kula menika ketawis sanget.
Aki lan Nini    : (pandeng-pandengan banjur Aki guneman)
Aki                  : Anakku Ciung Wanara. Aki arep ndingeng sithik. Coba mengo kepriye pungkasane. (Sinambi ngelus sirahe Ciung Wanara)
Ciung              : Inggih, Aki. (Sinambi manthuk)
Aki                  : Dina iki aku kaya biasane golek iwak nganggo masang jaring / wuwu. Ora kanyana ing njerone ora isi iwak, nanging isi kendaga. Kendaga mau malah isine bayi. Kendaga mau banget endahe. Kena dipesthekake yen wong tuwane bayi iku priyayi Kraton Galuh Pakuwan. Kanthi iku, aku lan Nini ngrumat bayi mau nganthi gedhe. Lha, bayi mau iku, orsa liya iya awakmu, Anakku, Ciung Wanara.
Ciung              : Aki, Nini, panjenengan sekaliyan sampun dados bapa lan biyung kula. Nanging tentu kemawon kula kepengin mangertos lan nyumerepi tiyang sepuh kula. Kula kepingin pinanggih kaliyan ingkang mbabarke kula saengga kula saged nyumerepi bumi. (Sinambi nyawang Aki)
Aki                  : Karepmu becik,Anakku. Nanging awakmu kudu duwe kanca anggone goleki wong tuwamu.
Ciung              : Lajeng sinten ingkang dados kanca kula, Aki? Kamangka Krajan Galuh Pakuwon kula dereng mangertos.
Aki                  : (Jupuk endhog, banjur gunem). Iki ana endhog gawanen. Aki nemu ana jerone kendaga biyen. Mengko yen wis tekan alas, goleka pitik kang lagi angkrem. Delehen ing kono. Ha, mengko kuwi ywn wis netes muga-muga piyik sing jago. (Sinambi ngaturke endhog mau)
PIWELINGE AKI ORA TINEMU ING DALAN. MALAH KETEMU KARO NAGA NANGING KATON NYEDULUR. ENDHONG DIPLUNGKERKE ANA KONO. KANYATA NETES DADI PIYIK. PIYIK MAU DIGAWA ING KENDAGA. WUSANA NEMPUH DALAN ING KRAJAN GALUH PAKUWAN, PIYIK MAU MALIH DADI JAGO GEDHE. SINAMBI NGGOLEKI, SADALAN-DALAN KARO ADU JAGO. CIUNG NGADU JAGO. JAGONE PARA PUNGGAWA NEGARA PADHA DIKALAHAKE. KABAR MAU TUMEKA SANG PRABU. SANG PRABU KANG UGA REMEN NGADU JAGO KEPENGIN NGAWERUHI.

Adegan 15
Paraga             : 1. Prabu Barma Wijaya Kusumah
                          2. Uwak Batara Lengser
                       
            SANG PRABU NGUTUS UWAK BATARA LENGSER NGGOLEKI KABAR MAU. PRABU LUNGGUH ANA KURSI RAJA, DENE UWAK ANA NGISOR.UWAK BATARA LENGSER SEMBAH LANGSUNG PAMIT.

Prabu Barma   : Uwak, wis krungu warta yen ana bocah anom sing duwe jago lan yen ngadu mesthi menangan?
Uwak              : Leres, Gusti. (Sinambi nyembah)
Prabu Barma   : Aku kepengin ngerti kaya ngapa jagone.
Uwak              : Lajeng kados pundi, Gusti?
Prabu Barma   : Kowe nglacaka saiki bocah kuwi ana ngendi?
Uwak              : Inggih, Gusti. (Sembah, banjur lunga)

Adegan 16
Paraga             : 1. Uwak Batara Lengser
                          2. Ciung Wanara
                          3. Prabu Permana Kusumah
                                      4. Prabu Barma Wijaya Kusumah
            UWAK BATARA LENGSER KETEMU CIUNG WANARA. ESUKE CIUNG LUNGA ANA KRAJAN. CIUNG GAWA JAGO.

Uwak          : Menawi makaten, Nakmas Ciung kula aturi tindak kraton. Mangke menawi badhe ngadu jago kersa nyuwun sepalih negari.
Prabu Barma   : Apa totohane bocah anom?
 Ciung                         : Menawi jago kula menang, kula nyuwun sepalih saka negari. Menawi jago kula kalah, kula sumadya dipun tigas jangga kula.
Prabu Barma   : Aku ora kabotan.
DINA IKU ANA TETANDHINGAN KANTHI GEDHEN. AMARGA JAGO KRATON SING DIADU, SI JELUG. PUNGKASANE, CIUNG WANARA SING MENANG. 

Ciung              : Rakyat Galuh Pakuwan, mangertana. Sing Sejatine kang dadi raja saiki, ota liya wong sing niyat ala. Ora ana Prabu Barma Wijaya Kusumah. Iku sejatine Aria Kebonan. Semana ugi Dewi Pangrenyep wis lali marang tindak kang becik. (Dumadakan swarane Ciung malih dadi swarane Prabu Permana Kusumah)
DADAKAN RAKYAT PADHA PERANG. ING PEPERANGAN IKU PRABU PERMANA KUSUMAH LAN DEWI NAGANINGRUM TEKA. SANG PRABU BANJUR GUNEM.
Prabu Permana            : Anakku, Hariang Banga. Mangertiya Ciung Wanara iku sejatine adhimu, putrane ibu Dewi Naganingrum. Dene iku putrane ibumu Dewi Pangrenyep. Nanging salah tumindake awit kurang jejeg atine, saengga kagodha marang pangiming-iminge Prabu Barma Wijaya Kusumah kang ora liya yaiku Aria Kebonan. Saiki mangkene. Kowe sakloron bakal nduweni panguwasa dhewe-dhewe. Nanging kudu bisa ngadhem atimu. Kali Ciliwung minangka wates kekuasaan. Ciung Wanara nguwasani perangan kulon kali. Dene Hariang Banga nguwasani perangan etan kali. Lan wiwit saiki kali dijenengi Cipamali utawa Kali Pemali. Minangka pangeling-eling yen kene perang sadulur, kang ora becik utawa pemali. (Sinambi ngrangkul anakke loro)
WIWIT KUWI KRAJAN GALUH PAKUWAN DADI TENTREM KAYA NALIKANE ZAMANE PRABU PERMANA KUSUMAH. RAKYAT NGRAOS BUNGAH.